Purpose This paper aims to seek to ascertain the corporate social responsibility information needs of customers of microfinance institutions. It also ascertains their media preferences for CSR disclosure. Design/methodology/approach The study adapted Wilson’s concept of information needs as the conceptual basis of this study. Case study research design was used. The respondents consisted of customers of MFIs in Ghana. Semi-structured interview was used to collect the data. Data were analysed using thematic analysis technique. Findings The study found that the CSR (...) information needs of MFIs’ customers relate to moral disclosure, business survival disclosure, financial and business terms and conditions disclosure, donations disclosure and capacity building and training disclosure. The study also found that family and friends are the most reliable sources of CSR information for MFIs’ customers. Originality/value There is a great deal of literature available on CSR disclosure. However, limited studies have investigated the information needs of customers regarding CSR disclosure. Again, CSR disclosure in the Microfinance sector has received limited attention in the existing literature. This study expanded the existing literature by investigating the CSR information needs of MFIs’ customers. (shrink)

The Rwandan writer, Scholastique Mukasonga chronicles her eye-witness account of Rwandan civil war and genocide; her two novels are part of literary attempts to historicize ethnic collective trauma and memory, but they end up traumatizing national history itself and deconstructing Eurocentric representations. Her works are popularly read as autobiographies and could be mapped under trauma studies. However, this study intends to read these works as autoethnographical texts which this hyphenated writer uses to dismantle conventional boundaries of linguistic morpho-syntax of French, (...) to deconstruct European historical constructions and to contest Eurocentric epistemologies that gave rise to the literary cartography of the Other world. This Eurocentrism produces markers of post/colonial idioms such as “civilized/primitive” and “modern/traditional” as means of justifying the essence of empires. Mukasonga’s account opens our eyes to Rwandan indigenous art, science, medicine and society; therefore, it contests the ontology of European civilization. Although her novels are predominantly written in French, Mukasonga uses her native dialect of Kinyarwanda to unveil age-long Rwandan [African] civilization, thus forcing her European readership to see the “lilies in the mires”. (shrink)

Nationalism has become a contested construct because scholars doubt its ideological authenticity and global migratory consciousness, which promotes transcultural / transnational identity, and problematizes its raison d’être. Though Abouet and Oubrerie’s graphic novel could be read as a portrayal of the emerging urban center and its postmodern identities, this study rather investigates how Aya de Yopougon galvanizes juvenile nationalistic consciousness through age-long African communal identity. Using the postcolonial theory, the paper argues that the epistemology of nationalism, as a forerunner of (...) nationhood, has been inherently encapsulated in African communal identity as manifested in the lives of middle-class dwellers of Yopougon, a suburb of Abidjan. It further deconstructs the symbolic Eurocentric paradigms of nationalism because nationalistic consciousness is located in the African definition of “family” and “community” revealed in the setting of Yopougon which contrasts with other spaces that bear the emblem of nationhood in the novel. Yopougon is not Anderson’s “imagined community”; its inhabitants reflect African communal identity that is located in gender complementarities and civic interdependence. The paper concludes that communalism could be an African brand of modern nationalism, used to develop the nationalistic and communalistic consciousness of the Ivorian youths who are faced with crude realities of a postcolonial society. (shrink)

Práce se zabývá filosofickou analýzou vědeckého výzkumu, kterou v polovině minulého století provedla botanička Agnes Arberová. Její koncepce je cenným příspěvkem k otázce kontextu vzniku vědeckého objevu a procesu jeho zdůvodnění v biologických disciplínách. Ve stati se pokusím doložit, že její úvahy mají ráz v zásadě fenomenologický, a proto bude její koncepce interpretována na pozadí úvah Maurice Merleau-Pontyho o tělesné povaze smyslů. Taková interpretace napovídá, že Arberová ve shodě s Merleau-Pontym uvažuje o fenoménech nikoli jako o objektech, které lze zkoumat (...) odděleně, nýbrž nám představuje fenomenální pole, v němž se fenomény vyjevují v souvislosti s předcházející zkušeností. Orientace v předmětu výzkumu lze vnímat jako otázku rovnováhy, jíž badatel výzkumem aktivně vyhledává. (shrink)

Brojne definicije vrste živog svijeta tvore suprotstavljene filozofske stavove oko pitanja postoji li samo jedna kategorija vrste ili više njih . Monisti vjeruju u načelnu mogućnost jedne kategorije vrste koja zrcali zbiljnost istovrsnog živog svijeta. Suprotno tome, pluralisti vjeruju da postoje različite kategorije vrste jer je ljudska spoznaja ograničena ili jer je vrstu moguće definirati na mnogo različitih načina. Proučavanje primjera poznatijih monističkih i pluralističkih definicija vrste upućuje na značajno udaljavanje u određivanju kategorije vrste i u prepoznavanju taksonomijskih vrsta. Divergentnost (...) određenja vrste implicira manje epistemološke, a više ontološke sudove o mogućnostima ljudske spoznaje vrsnosti živog svijeta i naravi vrsnosti tog svijeta. Pri tome, postoji konsenzus tek u tvrdnji o evolucijskom nastanku taksonskih vrsta i jedinstvenom drvetu života, ali s različitim klasifikacijama živog svijeta. Rasprava upućuje na suvremene ideje svojevrsne sinteze prema kojoj je narav vrsnosti živog svijeta sofisticirani monizam satkan od pluralističkih određenja vrste.Numerous definitions of living world species form opposite philosophical attitudes on question whether there is a single category of species or a number of categories . Monists believe in a general possibility of single category of species that reflect reality of the homogeneous living world. In opposite, pluralists believe that there are different categories of species due to the epistemological limitations of the human or is it possible to define species in numerous ways. Study of examples of well known monistic and pluralistic definitions of species suggest that there is a significant alienation in determination of category of species and recognition of species taxa. Divergent definitions of species implicates less of epistemological, and more of ontological propositions on aptitude of human cognition on living world genus and nature of genus. There is a consensus on statement on evolution formation of species taxa and single and unique tree of life, but with the diverse classifications of living world. Discussion leads towards contemporary ideas of synthesis according to which the nature of living world genus is a sophisticated monism based on the pluralistic classification of species. (shrink)

Naspram ustaljene interpretacije platoničke umjetnosti, kako je ona ontološki i spoznajno irelevantna jer je bitno određena mimetičkim konceptom kao pukom kopijom materijalne stvarnosti, te je stoga izgnana iz Države, ovdje podastiremo neke interpretacije koje tumače sasvim suprotno. Naime, moguće je pokazati da mimetički princip nije razlog Platonove osude umjetnosti, te daje zapravo pojam umjetničkog mimesisa utemeljen u metafizičkom pojmu mimesisa kao aproksimacije ili postupnog nalikovanja paradigmi. U tom slučaju umjetnički mimesis postiže višu ontološku vjerodostojnost i oponaša idealno posredstvom osjetilnoga. “Argument (...) sličnosti” u Parmenidu može predstavljati ozbiljnu prepreku u prihvaćanju, s jedne strane, teze o odnosu sličnosti između ideja i pojedinačnosti, tj. između paradigme i njene slike, te s druge strane može učiniti upitnom i tezu o aproksimaciji gdje mimetički koncept ima metafizičko utemeljenje. Međutim, ideja shvaćena kao sintetičko objedinjavanje množnog predstavlja ispravno stajalište za objašnjenje fenomena, a postaje upitna kada se stavi u istu razinu sa svojim egzemplarima. Ukoliko je odnos sličnosti između paradigme i njene slike određen “dinamičkom”, a ne “simetričnom sličnošću” u kojoj oba relata imaju isti stupanj ontološke autentičnosti, tada teza o filozofskom mimesisu kao aproksimaciji na kojemu počiva i umjetnički mimetički koncept ima svoj legitimitet.Contrary to the common interpretation of Platonic art that supports the view that it is ontologically and gnoseologically irrelevant because it is mainly defined by mimetic concept as a mere imitation of the material world, and is thereforebanished from the Republic, we will offer some different interpretations. Namely, it is possible to show that mimetic principle is not the reason why Plato condemns art, and that the notion of artistic mimesis in fact stems from the metaphysical notion of mimesis as approximation or gradual resemblance to the paradigm. In this case artistic mimesis achieves higher ontological authenticity and imitates the ideal by means of the sensory. Parmenides’ “resemblance argument” may constitute a serious obstacle for the acceptance of, on the one hand, the idea of the relation of resemblance between Forms and particulars, that is between the paradigm and its image, and on the other hand it may question the idea of approximation in which mimetic principle has metaphysical foundation. However, when Form is seen as a synthetic unity of many things , it then represents the right standpoint for the explanation of the phenomena, and it becomes questionable when it is placed on the same level with its exemplars. If the relation of resemblance between the paradigm and its image is determined by the “dynamic”, and not by “symmetric resemblance” in which both parts are on the same level of ontological authenticity, then the view of philosophical mimesis as approximation on which relies artistic mimetic concept is legitimate. (shrink)

If my body is my property, then I have a right to use it according to my will: I can sell it, donate it, or destroy it. There is, however, an important difference between a living body and a dead body, which is often ignored in the discussion of transplantation ethics. I claim that my living body is not my property. However, this does not determine property status of my dead body and of all the cells, tissues, organs and body (...) products extracted from my living body. Even if we accept ethics of solidarity and ban all commercial transactions in body parts, we shall still have a problem if it is possible to donate a living human eye. I analyse this question to conclude that although it is possible to maintain biological life in the extirpated eye it will be dead as a human seeing eye. I have to kill part of myself if I am to donate my living healthy eye. It explains our repulsion against donating or selling living eyes. Although transplantation medicine saves many lives, I think that in the long run it may bring more harm than benefit. (shrink)

Plato’s definition of philosophy as a mania in the first place distances philosophy from prudence of the so called common sense and places it between the enthusiastic madness of poets and clairvoyants on the one hand, and ironic concealment on the other, which in this very madness prove to be parts of the same question: How can that which is unhidden be revealed in the hidden? Erotic enthusiasm of philosophy is a special sort of madness. It is the paradoxical closeness (...) that is rendered possible by distance. Approaching the distant is recollection. Recollection is by no means a reproduction of anything, but a thought of that which is always preconceived in previous intelligibility, so that it is always being concealed in it. Out of this, the wondering and amazement brings back the unforgettable in Plato’s philosophy, the unusual measures of poetry and of our own oblivion. (shrink)

Članek je razdeljen na dva dela. V prvem delu je obravnavan aktivni značaj gledanja. Ta je tako aktiven, da angažira naše celotno bitje v izkustvenem polju. V drugem delu je nasprotno poudarjena aktivna moč sveta: neprosojni pojav, ki poseduje to močno privlačnost, se imenuje v japonščini »oko« – ravno tako kot organ vida. Po teh analizah je obravnavana specifičnost vida med petimi čutili.

Here I try a new synthesis of personalism and materialism leading to new concepts of sense. Beginnig with the analysis of the correlations between matter, personality, language, understanding, cognition, knowledge, and the problem of truth, followed by a critique of pragmatism, personalism and "new realism" as well as by ontological concretisations in different fields of philosophy, i.e. in logical order from cosmology to anthropology, ethics, history and political philosophy (including globalization, digital revolution amd ecocide), aesthetics, and philosophy of religion, leading (...) to new concepts of sense and value. Of immediate political relevance is my new concept of a democratic eco-socialism, drawing conclusions of the failure of the socialist experiences in the world up to nowadays. Not giving up the Marxian vision of a realm of Freedom, Justice and Solidarity, that of a "free association of free individuals". (shrink)

U borbi oko vrline koja se vodila izmedju Platona i sofista, Platon nastoji da sacuva sadrzaj starohelenske etike, ali ne i njegovu mitsku formu, u kojoj je sofistika otkrila bitne nedostatke i zahvaljujuci tome dovela u pitanje i ukupan sadrzaj starohelenske etike. S druge strane, Platon prihvata novu formu racionalnog misljenja, ali ne i ukidajucu jednostranost racionalnosti sofistike. Drugim rijecima, Platon pristupa teoretizaciji sadrzaja starohelenske etike nastojeci na taj nacin da pomiri osnovno nacelo tradicionalnog pogleda na svijet s novom vladajucom (...) formom misljenja. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 179049. (shrink)

Filon je rođen oko 25. god. pr. Kr., a umro je oko 40. pos. Kr. i za njega možemo reći da spada među glavne predstavnike židovsko-helenističke filozofije tog razdoblja. Rođen u Aleksandriji, u kojoj je utjecaj grčkog umovanja na židovski duh bio najočevidniji, Filon je među prvim filozofima koji je pokušao dati odgovore na pitanja koja proizlaze iz susreta filozofije i objavljene religije, pitanja koja će svoju kulminaciju doživjeti u srednjem vijeku. Možemo slobodno reći da je Filon bio filozof koji (...) je ranokršćanskim misliocima olakšao postupak spajanja grčke filozofije s kršćanstvom jer se on sam prilikom korištenja grčke filozofske misli za racionalno objašnjenje židovske religije susreo s većinom problema s kojima su se oni susreli pri istom pokušaju s kršćanskom religijom. Naime, on je skovao sve ključne pojmove, dao vlastita rješenja bitnih problema koja proizlaze iz gore navedenog susreta i postavio temeljna pitanja koja se nalaze u samom središtu filozofije religije, a među koja spadaju pitanja postojanja Boga i naravi Božje, spoznaje Boga od strane čovjeka, naravi i svrhe čovjeka itd. Upravo je zbog toga nakana ovog rada pokazati Filonov doprinos shvaćanju odnosa objavljene religije i filozofije te sukladno tomu ukazati na pitanja koja su se pojavila u njegovoj filozofiji – koja nisu bila izražena u antici – a koja će postati dominantna u srednjem vijeku.Philo was one of the main representatives of the Judeo-Greek tradition of that period. Born in Alexandria in which the influence of the Greek philosophy on Judaism was most obvious, he was among the first philosophers who tried to answer questions emerging from the encounter between philosophy and revealed religion. Those questions turned out to be one of the most important questions during the Middle Ages. One could easily say that Philo facilitated the merge between philosophy and revealed religion for the early Christian philosophers. This had a lot to do with the fact that he met with most of the problems with which the Christians themselves met while trying to give rational explanation of their religion. He coined the most important terms, gave original solutions to the problems emerging from the above mentioned encounter and asked the fundamental questions which occupied the central space in the philosophy of religion. Among those questions were: the question of God’s existence and nature, the human cognition of God, the nature and the end of a man etc. Hence, the intention of this work is to show Philo’s contribution to the understanding of the relation of revealed religion to philosophy and to show which questions appear in his philosophy, but cannot be explicitly found in the Greek philosophy, and which became dominant during the Middle Ages. (shrink)

By analyzing discursive equalization of the categories of life and death in different spoken and written genres in the 1990s, the author uncovers a number of ideas and strategies around which the discourses guided by this phenomenon are structured. The first part of the paper is aimed at understanding the relation of these categories in Serbian folk culture and possible influences of the latter on recent articulations of the examined phenomenon. In the second part of the paper the central ideas (...) of the phenomenon are identified. These refer to the survival of the nation, "not betraying the ancestors", and ethnic territorialization. From the analysis of different spoken and written genres the conclusion may be derived that the "cancellation of boundaries" between the extremely opposed categories of life and death is made possible by the following discursive strategies: 1. "non-existification", 2. collective individualization, 3. vitalization, 4. mortification, and 5. various combination of the foregoing strategies.. Analizom diskursivnog izjednacavanja kategorija zivota i smrti u razlicitim govornim i pisanim zanrovima devedesetih godina XX veka, autorka iznalazi krug ideja i strategija oko kojih se struktuiraju diskursi usmereni ovim fenomenom. Prvi deo teksta posvecen je razumevanju odnosa ovih kategorija u srpskoj narodnoj kulturi i eventualnim uticajima ove kulture na novije aktualizovanje fenomena koji tematizuje. U drugom delu teksta identifikovane su nosece ideje ovog fenomena, koje se ticu opstanka nacije, "neizneveravanja predaka" i etnicke teritorijalizacije. Iz analize razlicitih govornih i pisanih zanrova proizlazi daje "ukidanje granica" izmedju ekstremno suprotstavljenih kategorija zivota i smrti omoguceno diskursivnim strategijama: 1. "onepostojanja", 2. kolektivne individualizacije, 3. vitalizacije, 4. mortifikacije i 5. razlicitim kombinacijama ovih strategija.. (shrink)

U tekstu se polazi od uvida da Nikola Kuzanski i Frane Petrić pripadaju onim renesansnim misliocima koji zastupaju stav o beskonačnosti svemira. S obzirom na to zajedničko polazište, zanimljivo je njihovo neslaganje i štoviše oprečnost stavova vezanih uz položaj Zemlje u svemiru i njeno vrednovanje. Dok je za Kuzanskog ona »stella nobilis«, tj. plemenita zvijezda, za Petrića je »faex omnium rerum«, izmet sviju stvari. U tekstu se pokušava istražiti što je razlog tog razmimoilaženja u stavovima oko Zemlje dvojice renesansnih mislilaca.

Povod za beogradski skup?Socijalizam i kultura? s kraja 1969. godine bile su zabrane. Od juna?68. u Srbiji je bilo oko cetrdeset intervencija, sto je znatno vise nego u ostalim YU republikama. Izveden je zakljucak o provincijalnosti i nedovoljno razvijenom kulturnom zivotu. Autor ovog rada je prosirio temu na siri plan jer su intencije dijaloga to dopustale. Paralelno s tim cinjenicama, dobro se uklapaju podaci o Golom otoku, koje daje Milovan Djilas. Otok je bio najdrasticnija i najdramaticnija zabrana u celokupnom postojanju (...) Druge YU. I iz negdasnje, i iz sadasnje perspektive, skup bi se mogao protumaciti kao krik i vapaj za slobodom. Razgovoru su presudno doprineli predstavnici beogradskog krila Praxis grupe, uz potonje, mahom neslavno, ucesce u dogadjajima, pre svega versko-gradjanskim ratovima; za razliku od glavne, zagrebacke?centrale? Praxisa, koja nije bila zahvacena nacionalistickim virusom. Izlazu se, najzad, argumenti o Dobrici Cosicu kao srpskom Faustu, te se dovodi u pitanje teza o piscu kao ocu nacije. (shrink)

Povod za beogradski skup?Socijalizam i kultura? s kraja 1969. godine bile su zabrane. Od juna?68. u Srbiji je bilo oko cetrdeset intervencija, sto je znatno vise nego u ostalim YU republikama. Izveden je zakljucak o provincijalnosti i nedovoljno razvijenom kulturnom zivotu. Autor ovog rada je prosirio temu na siri plan jer su intencije dijaloga to dopustale. Paralelno s tim cinjenicama, dobro se uklapaju podaci o Golom otoku, koje daje Milovan Djilas. Otok je bio najdrasticnija i najdramaticnija zabrana u celokupnom postojanju (...) Druge YU. I iz negdasnje, i iz sadasnje perspektive, skup bi se mogao protumaciti kao krik i vapaj za slobodom. Razgovoru su presudno doprineli predstavnici beogradskog krila Praxis grupe, uz potonje, mahom neslavno, ucesce u dogadjajima, pre svega versko-gradjanskim ratovima; za razliku od glavne, zagrebacke?centrale? Praxisa, koja nije bila zahvacena nacionalistickim virusom. Izlazu se, najzad, argumenti o Dobrici Cosicu kao srpskom Faustu, te se dovodi u pitanje teza o piscu kao ocu nacije. (shrink)

Bilješke koje je Martin Heidegger unosio u takozvane »crne bilježnice« potakle su, netom nakon objavljivanja, intenzivne diskusije, osobito oko pitanja antisemitizma i nacionalsocijalizma. Je li se Heideggerova osobna naklonost ka ovim ideologijama odrazila i na njegovo filozofsko djelo? U ovom ogledu razmatra se jedna, s ovim pitanjima povezana, važna tema u Crnim bilježnicama – tema sveučilišta. Ona postaje frekventnija u tri navrata, obilježena značajnim događajima u Heideggerovoj profesionalnoj biografiji: preuzimanjem funkcije rektora sveučilišta u Freiburgu, napuštanjem te funkcije te isključenjem iz (...) nastave u sklopu poratne denacifikacije Njemačke. Pokazuje se da shvaćanje sveučilišta u Crnim bilježnicama odgovara idejama predočenim u Heideggerovu rektorskom govoru, kao i da to shvaćanje nije jednako nacionalsocijalističkom, već izražava filozofovo »narodnjačko« misaono usmjerenje. Iako posjeduje neke elemente vokabulara koji su bili prisutni u nacističkoj propagandi, Heidegger svoje stavove o stvarnosti i budućnosti sveučilišta integrira s drugim svojim idejama – kritikom svođenja znanja na tehničke aspekte, kritikom izoliranja znanosti u samostalna područja i uopće kritikom zapadnjačkog mišljenja. The notes that Martin Heidegger made in the so-called Black Notebooks stimulated, immediately after publication, intense discussions, especially on the issue of anti-Semitism and National Socialism. Does Heidegger’s personal fondness for these ideologies reflect on his philosophical work? In this essay, one important topic related to these issues in Black Notebooks is discussed – the topic of university. It became more frequent on three occasions, marked by significant events in Heidegger’s professional biography: taking over as rector of the University of Freiburg, leaving that position, and exclusion from teaching as part of the postwar denazification of Germany. It turns out that the understanding of the university in the Black Notebooks corresponds to the ideas presented in Heidegger’s rector’s speech, and that this understanding is not equally National Socialist, but expresses the philosopher’s “populist” thinking. Although he possesses some elements of vocabulary that were present in Nazi propaganda, Heidegger integrates his views on the reality and future of the university with his other ideas – a critique of reducing knowledge to technical aspects, a critique of isolating science into independent fields, and a critique of Western thought. (shrink)

Heuristička propulzivnost bioetike u posljednjih trideset godina potaknula je na značajno proširenje područnog opsega: na metodološkom planu razvoj je obilježen kretanjem od disciplinarnosti do transdisciplinarnosti, a na problemskom planu od biotehničkih izazova do mišljenja cjeline živog svijeta. Međutim, bioetička ispitivanja još uvijek u obzir ne uzimaju probleme iz humanističke i prirodoznanstvene kozmologije, čak ni u sklopu projekta integrativne bioetike, što je izrazito problematično s obzirom na važnost njihovih jezgri znanja. Razvijanje ljudskog društva prema objedinjavanju s prostorom izvan planeta Zemlje te (...) čvrsta povezanost fenomena života s osnovnom ustrojstvom i dinamikom pojmljivog svemira poziva na pripremno usmjeravanje pozornosti na bioetičke i društveno–znanstvene probleme u kojima kozmološki elementi nose važnu ulogu. Cilj je ovoga članka ponuditi istraživačko gledište u kozmobioetike kao ispomoći u daljnjem proširenju spoznajne senzibilnosti za istinu o kompleksnosti (društvenog) bivstvovanja na Zemlji i oko nje. Obrada problema zasniva se na multidisciplinarnoj komunikaciji relevantnih jezgri znanja metodom klasičnog filozofijskog izlaganja. (shrink)

Kripke-Armstrongovim argumentom tvrdi se da branilac postojanja temporalnih delova materijalnih objekata ne može da utvrdi da li usamljeni homogeni disk sačinjen od kontinuirane materije rotira oko svoje ose ili miruje. Perdurantista ne može da razlikuje dve mogućnosti pozivajući se na različite trenutne brzine trenutnih temporalnih delova diska, zbog toga što bi time prekršio tezu hjumovske supervenijencije. U ovom radu ću, sledeći Džeremija Baterfilda, pokazati kako se na KripkeArmstrongov izazov može odgovoriti zadržavajući hjumovsku supervenijenciju: pozivanjem na različite trenutne brzine netrenutnih temporalnih (...) delova Kripke-Armstrongovog usamljenog diska. (shrink)

Uvodno, vremenski i sadržajno pokušavamo odrediti pojam Moderne u odnosu na suvremene pokušaje postuliranja postmodernizma. Kako je središnja pozicija rada problem »univerzalizma«, ovdje naglašavamo kako kritika te modernističke osnove nije isključivo jedna postmoderna metoda, drži se da je ta kritika naprosto logički unutarmoderni razlog. Objedinjujuća komponenta svih elemenata koja se kreće oko »napada« na novovjekovnu Descartesovu paradigmu svijeta i života nije nastala tek u vidu eventualnog postmodernizma, prije se može reći da se ona, kao i neke druge komponente poput sinkretizma, (...) eklekticizma ili brisanja granica između elitne i pop kulture, pojavila već znatno ranije . Središnji dio rada problematizira ideju navodnoga modernog reda; pred-novovjekovno mišljenje građanskoga u-ređenja temelji se na stavu da je prirodno stanje kaotično i/li nesigurno pa se ono mora napustiti i prevladati. To se u slučaju društvenoga ugovora čini metodičkim predloškom koji počiva na principima uma. Pokazat će se da konzekvencije takvoga umskog uređenja nisu univerzalni čovjek, njegovo prosvjetljenje i kulturno oblikovanje prirode, već zapadanje u barbarstvo , nadzirano reproduciranje bilo zatečenoga sustava ili disciplinarno održavanje bio-moći koji su temeljna počela moderne suvremenosti. Kritikom liberalističkoga pluralizma i bio-političke proizvodnje pokušat ćemo ponuditi argumente koji bi učvrstili pretpostavljene teze.In introduction we are trying to define the term Modernity both in time and subject notion in relation with contemporary attempts of postulating postmodernism. Since the problem of »universalism« is the central position of the work, we are stressing here that critique of that modern fundament is not exclusively one postmodern method, we are assuming that that critique is simply logical inner-modern reason. The combining component of all elements which is revolving around »attack« at modern Descartes’ world and life paradigm didn’t arise as a part of eventual postmodernism, we can rather say that it has appeared even earlier as some other components like syncretism, eclecticism or removing the border between elite and pop culture have .The central part of the text deals with an idea of so called modern order; the pre-modern thought of civil in-order is based on attitude that natural state is chaotic and/or insecure so it should be abandoned and overcame. In the case of social contract that can be done by methodical recipe which is based on mind principles. It will be shown that consequences of that mind order are not universal human being, his enlightenment and cultural nature modelling, but falling in barbarity , controlled reproduction of present system or discipline bio-power maintenance which are all together basic elements of modern contemporaneous. We are trying to propose arguments for strengthening presumed theses by critique of liberal pluralism and bio-political production. (shrink)

Slijedeći Fichteovu misao da »svatko izabire onakvu filozofiju kakav je tko čovjek«, u članku se ocrtavaju misaoni sklopovi stvaralačkoga opusa Ante Pažanina, u nastojanju da se na taj način osvijetle stožerne sastavnice njegove životne filozofije. Pažaninova istraživanja o filozofiji kao strogoj znanosti, fenomenologiji, praktičnoj filozofiji, etici i politici imaju znatan odjek i utjecaj ne samo u Hrvatskoj nego su zapažena i u svijetu. Na međunarodnoj pozornici privukla je zanimanje njegova osebujna koncepcija normativne političke filozofije u kojoj kritički rasvjetljuje i ukazuje (...) na posljetke suvremene znanstveno-tehničke civilizacije. Nasuprot novovjekovnom odvajanju etike od prava i politike, Pažanin se oslonio na aristotelovsku tradiciju praktične filozofije koja polazi od jedinstva etike i politike. Praktičnu filozofiju promatra kao samostalno i neovisno područje o poietičnoj techne i teoretskoj episteme. Takav pristup praktičnoj filozofiji nadilazi poteškoće aprirornoga univerzalizma teoretskoga utemeljenja etičkih normi te bolje odgovara suvremenoj raznovrsnosti svijeta života i njegovoj složenosti. Pažaninovu životnu filozofsku misiju može se prispodobiti Gadamerovu opisu »nasljedovanja« Aristotela u nastojanju filozofa da se pomoću filozofske teorije stavi u službu ljudske prakse. Njegova je praktična životna filozofija svojevrsno misaono nastojanje oko razumijevanja i posuvremenjenja odnosa između refleksivnih oblika teorije i praktične umnosti povijesnoga svijeta života. Filozofska refleksija za njega ima zadaću ne samo primjereno razumjeti praktični svijet nego ga time i odgovorno mijenjati u nastojanju za ozbiljenjem najvišega ljudskog dobra kao bitne svrhe čovjekova življenja. (shrink)

In this article the author has presented several important issues regarding the sociology of religion, but primarily the issue of the sociologically acceptable definition of religion both in theoretical and empirical research. Bearing in mind the sociology of religion in former Yugoslavia the author has first discussed the possibility of a general definition of the sociology of religion, but has stated the opposite view as well. Then he has dealt with the two basic approaches towards religion and two general definitions (...) of sociology, namely substantial and functional ones. Finally the author has tried to define the religiousness in terms of sociological empirical research of human attachment to religion and church in post-socialism. U ovom clanku autor izlaze nekoliko osnovnih problema u sociologiji religije a prvenstveno problem oko socioloski prihvatljive definicije religije, i to ne samo za teorijska nego iza iskustvena istrazivanja. Imajuci na umu sociologiju religije bivse SFRJ, na prvom mestu se razmatra mogucnost opste definicije religije, ali se iznosi i suprotno stanoviste. Potom se diskutuje o dva temeljna pristupa religiji i o dve opste definicije religije supstantivnoj i funkcionalistickoj. Na kraju se definise religioznost u kontekstu socioloskog iskustvenog istrazivanja vezanosti ljudi za religiju i crkvu u post socijalizmu.. (shrink)

Ovaj rad bavi se presjekom umjetnosti, imaginacije, emocija i etičkog obrazovanja iz perspektive inovativne sinteze kognitivne teorije emocija i Gestalt pedagogije. Jedan od elemenata ove sinteze kognitivna je teorija emocija kakvu podržava Martha Nussbaum. Emocije se shvaćaju kao procjene koje se odnose na percepciju svijeta oko nas. Emocije su naši stavovi, razumijevanja i evaluacije svijeta iz perspektive naših ciljeva i projekata. To se pokazalo kao odlična polazišna točka za proučavanje emocija i drugih domena unutar etike obrazovanja. U ovom radu uvodim (...) pojam ‘iskustvene imaginacije’ i ukazujem na njezine metodologije koje smo razvili kao dio istraživanja preklapanja Gestalt pedagogije, kognitivne teorije emocija i pristupa etici iz perspektive umijeća življenja. Potom predstavljam sintezu kognitivne teorije emocija i Gestalt pedagogije, nakon čega razjašnjavam koncept iskustvene imaginacije, naglašavam njezinu ulogu u etičkom obrazovanju te zaključujem s nekolicinom osvrta na pristup umijeća življenja etici i etičkom obrazovanju. The paper discusses the intersection between art, imagination, emotions, and ethical education from the perspective of an innovative synthesis of cognitive theory of emotion and Gestalt pedagogy. One of the elements of this synthesis is the cognitive theory of emotion as endorsed by Martha Nussbaum. Emotions are understood as evaluative judgments that are related to our perception of the world around us. Emotions are our attitudes, understandings, and assessments of the world from the perspective of our goals and projects. This proves an excellent starting point from which to address them as an essential part of ethics education. Next, art and imagination are considered as a vehicle by which to address emotions and other domains within ethics education. Here, I introduce the concept of “experiential imagining” and point to the methodologies that sustain it. I have developed this concept as part of my research on the overlap between Gestalt pedagogy, cognitive theory of emotion, and the art of life approaches to ethics. Next, I present the synthesis between cognitive theory of emotion and Gestalt pedagogy. I then illuminate the concept of experiential imagination, emphasise its role in ethics education, and conclude with some reflections on the art of life approach to ethics and ethics education. (shrink)

Autor u tekstu kritički analizira Berdjajevljevu filozofiju stvaralaštva, iz cjelovitosti njegove filozofske misli, s posebnim naglaskom na odnosu sa slobodom. Započinje svoje ispitivanjem uvođenjem u egzistencijalnost autorova promišljanja teme i iznošenjem temeljnih pojmova. Potom slijedi istraživanje metafizičko-antropoloških temelja čovjekove sposobnosti za istinsko stvaranje. Kako ne bi bilo zabune oko naravi ljudskog stvaralaštva iz ‘meonske’ slobode, razjašnjena je bitna distinkcija između ljudskog i Božjeg stvaranja. Analizira se teurgija, kao specifičan oblik ljudskog stvaralaštva i način nadilaženja tragedije stvaralaštva. Kritički se ispituje struktura (...) čovjekova stvaralaštva, kao odnos čovjeka stvaraoca i svijeta. Konačno se nudi osnova za jednu buduću filozofiju čovjeka zasnovanu na ideji stvaralaštva.This article critically analyses Berdiaev’s philosophy of creativity in integrity of his philosophi­cal thought, with special emphasis on relation between creativity and freedom. The author be­gins his investigation with introduction in existentiality of Berdiaev’s analysis of the topic andwith explanation of fundamental concepts. Then follows investigation of metaphysical-anthro­pological foundations of human ability for genuine creativity. To avoid misunderstandings con­cerning nature of human creativity from ‘meonic freedom’, essential difference between humanand God’s creativity is explained. The article also analyses theurgy as specific form of humancreativity and a way to surpass tragedy of creativity. Structure of man’s creativity is criticallyanalysed as relation between man the creator and the world. Finally, it is offered a groundworkfor one future philosophy of man based on the idea of creativity. (shrink)

Filozofska i, u manjem opsegu, lingvisticka debata oko problema imena traje vec duze vreme. Procesi iza imenovanja su predstavljani i objasnjavani na razlicite nacine. Rad ce pokusati da pruzi novi uvid u motivaciju za stvaranje novih imena vidjenu iz jezicke perspektive. Metafora, kao jedan od najvaznijih izvora motivacije u jeziku kako je vidi kognitivna lingvistika je jedna od osnovnih formi ljudske konceptualizacije. Prvi deo rada predstavlja pregled najvaznije teorije o imenu. Drugi deo rada opisuje osnovne principe kognitivne lingvistike i odnosa (...) prema metafori. Treci deo predstavlja prikaz ucesca metafore u originalnom nastajanju licnih imena, dok poslednji deo rada daje primere metafore u imenima u srpskom jeziku. (shrink)

This paper examines Rosenzweig?s philosophic project in the context of his time as a critical intervention in the discussion of the place of Jewish thought in the university and in society. If Hermann Cohen represented the first generation of Jewish philosophers claiming that participation in the university is constitutive for the institution?s claim to universalism, the second generation-represented by Martin Buber - was more diffident about the university and its openness. For Buber, literary modernism offered what the university would refuse. (...) Disappointed about the failure of the recognition of the efforts of the previous two generations, Rosenzweig represents the third generation. He turns the situation into a creative response anchoring philosophy as a project that calls for a resolute move outside the university. Ovaj rad ispituje Rozencvajgov filozofski projekat, u kontekstu njegovog vremena, kao kriticku intervenciju u diskusiji o mestu jevrejske misli na univerzitetu i u drustvu. Ako Herman Koen predstavlja prvu generaciju jevrejskih filozofa tvrdeci da je sudelovanje na univerzitetu konstitutivno za zahtev institucije za univerzalizmom, druga generacija? koju je predstavljao Martin Buber - bila je mnogo sumnjicavija oko univerziteta i njegove otvorenosti. Za Bubera, knjizevni modernizam je ponudio nesto sto je univerzitet odbio. Razocaran zbog neuspeha pokusaja da se prepoznaju napori prethodne dve generacije, Rozencvajg predstavlja trecu. On preokrece situaciju u kreativan odgovor usidrenoj filozofiji kao projekat koji poziva na odlucan iskorak van univerziteta. (shrink)

W niniejszym artykule analizuję koncepcję Arystotelesa dotyczącą wymagań epistemicznych koniecznych do identyfikacji czynów moralnie dobrych. W Etyce Nikomachejskiej, Arystoteles zdaje się twierdzić, że jesteśmy w stanie rozpoznawać takie czyny, nie mając wiedzy o tym, dlaczego są one dobre. Inne twierdzenia zawarte w tych dziele, nie pozwalają jednak na bezkrytyczne przyjęcie tej tezy. Zdaniem Johna McDowella, Arystoteles uważał, iż dobro etyczne czynu jest zależne od kontekstu. Gdyby tak było, by rozpoznać dany czyn jako dobry, musielibyśmy wiedzieć jakie cechy danej sytuacji czynią (...) go dobrym. Bronię tezy, że nawet jeśli dobro czynu byłoby zależne od kontekstu, Arystoteles nie uważałby znajomości tego kontekstu za jedyny sposób rozpoznania czynu jako dobry. By tego dowieść, sięgam do dorobku współczesnej filozofii. Realizm wewnętrzny Hilarego Putnama pozwala wyjaśnić w jaki sposób podmiot rozpoznaje egzemplarze należące do danego rodzaju naturalnego, bez znajomości definicji tego rodzaju naturalnego. David Charles pokazuje, że Arystoteles podziela podobny pogląd, choć nie uważa, że podmiot musi zakładać, iż istnieje definicja danego rodzaju. Twierdzę, że ten aspekt teorii Arystotelesa może być zastosowany także do identyfikacji czynów moralnie dobrych. Jednostka może rozpoznawać dobre czyny jako czyny konieczne do prowadzenia cnotliwego życia. Nie musi wiedzieć dlaczego określone czyny są dobre. Wystarczy, że ma wizję dobrego życia, którą – jak twierdzi Arystoteles – może rozwinąć poprzez naśladowanie tych, którzy mają „oko doświadczenia”. (shrink)

Procesi globalizacije događali su se mnogo puta u povijesti, daleko prije pojave riječi ‘globalizacija’ u drugoj polovici 20. st. Suvremena globalizacija podrazumijeva društvene, gospodarske i političke procese usmjerene na prelaženje državnih granica i stvaranje globalnog svjetskog poretka. No ona se ne smije svesti samo na to, budući da njeni procesi pogađaju sva područja ljudskog života i djelovanja: medije i komunikacije, gospodarstvo, politiku, pravo, kulturu, ekologiju, etiku, religije i crkve. Posljedice globalizacije jesu nova iskustva na društvenoj, političkoj i gospodarskoj razini – (...) povezivanje i umrežavanje kroz procese internacionalizacije i transnacionalizacije, kroz skupove poput G7 i Međunarodnog gospodarskog foruma u Davosu, ali i brojni društveni lomovi i gospodarska recesija. Globalizacija potiče religije na približavanje, na jačanje suradnje i na zauzimanje zajedničkog stava. Religije to i čine kroz postojeće zajedničke institucije, poput Svjetskog parlamenta religija i Svjetske konferencije religija za mir , tražeći nove oblike približavanja, dijaloga, solidarnosti, suživota, suradnje i ostvarenja etičkog konsenzusa, vodeći računa o zaštiti vlastitog identiteta u vremenu pluralizma i multikulturalnosti. Religije su svjesne da je etičko pitanje postalo pitanje planetarne odgovornosti koje zahtijeva globalnu etiku oko koje se trebaju složiti svi subjekti na svjetskoj razini, a u kojoj će čovjek biti aktivni subjekt. Kršćanske crkve uzimaju u obzir određene pozitivne zakonitosti procesa globalizacije tako da možemo govoriti o »kršćanskoj globalizaciji«. Kršćanstvo je od svojih početaka bilo usmjereno na određenu vrstu globalizacijskih procesa – daleko prije nego li se pojavio naziv ‘globalizacija’. Crkve su svjesne svoje zadaće zajednički braniti u vremenu globalizacije dostojanstvo svakog čovjeka, svake tradicije i kulture. One to čine preko brojnih postojećih međucrkvenih institucija na svjetskoj razini kao što su Ekumensko vijeće crkava , Ekumensko vijeće mladih u Europi . Katolička Crkva je od početka bila globalna i iz te je perspektive kroz stoljeća misijski djelovala. Nakon II. vatikanskog sabora to će djelovanje pojačati osnivanjem Papinskog vijeća za jedinstvo kršćana koje je nastalo iz Tajništva za jedinstvo kršćana , zatim Svjetskog dana mladih i Caritasa internationalisa.Processes of globalization have been happening numerous times through history, long prior to the appearance of the word ‘globalization’ in the second half of 20th century. Modern globalization includes the social, economic and political processes headed to crossing national boundaries and creating a global world order. However, globalization cannot be attributed simply to that issue, for its processes deal with all dimensions of human life and activity: media and communications, economy, politics, law, culture, ecology, ethics, religions, and churches. The consequences of globalization are new experiences related to social, political and economical sphere – interconnection and networking through processes of internationalization and transnationalization, through the meetings of the members of G7 and International Economic Forum in Davos, and also the numerous social breaks and economic recession. Globalization inspires religions to aim at the approaching, the stronger cooperation and the intercession for the common attitude. For realization of this purpose religions act through the existing common institutions like The World Parliament of Religions and World conference of religions for peace , asking for a new way of approaching, dialogue, solidarity, coexistence, cooperation and realization of ethic consensus, taking into account the protection of its own identity in time of pluralism and multiculture. Religions are aware of how ethic question has become the question of world’s responsibility. That issue requires global ethical principles around which all subjects on the world scale are to agree with. In that global ethic the human being will be respected as an active subject. The Christian Churches take into consideration the certain positive lawfulness of globalization process, thus we can speak of “Christian globalization”. Christianity has been headed to globalization process from the earliest days of the faith – prior to the process has emerged known as globalization. The Churches became aware of its responsibility in order to protect in the time of globalization the dignity of every person, every tradition, and culture. The Churches respond to this phenomenon through numerous existing interchurch institutions on world domain such as The World Council of Churches , Ecumenical Youth Council in Europe . The Catholic Church from the beginning has been global and based on this perspective the Catholic Church through centuries has been carrying out its missionary work. After the Second Vatican Council the Catholic Church has strengthened its activity by establishing Pontifical Council for Christian Unity , which has emerged from Secretariat for Promoting Christian Unity , World Youth Day and Caritas internationalis. (shrink)

Cuprins CONTUR Re-Introducere sau: Dincolo de „teoria şi practica” informării şi documentării – Spre o hermeneutică posibilă şi necesară Proiectul şi Programul PHILOBIBLON( în noua formulare) FOCUS Dana Stana, Omonimia şi paronimia în bibliologie Victoria Frâncu, Profesia de bibliotecar la graniţa dintre spaţiul bibliotecii şi ciberspaţiu Olimpia Curta, Laboratorul de informatică şi profesioniştii săi Ionel Enache, Fundamentele teoretice ale marketingului de bibliotecă Maria Petrescu, Bibliotecile digitale şi impactul lor asupra tinerilor Adriana Szekely, Liana Grigore, Bibliorev – în continuă schimbare István (...) Király V., Proiect în vederea Acreditării ISI al revistei PHILOBIBLON Valeria Salánki, Cultura organizaţională. Propunere de studiu asupra culturii organizaţionale – octombrie 2008 Marian Petcu, Originile faptului divers în presa română Tudor-George Pereverza Expresia bibliografică a Iconografiei eminesciene (Fotografie şi artă plastică, 1939-1989) Vlad A. Codrea, Gabriela-Rodica Morărescu, Forray Erzsébet, Catalogus Raritatum et Benefactorum, un manuscris reprezentativ din perioada de început a Muzeului de Ştiinţele Naturii din Aiud 4 Alin Mihai Gherman, Pornind de la o Bucoavnă necunoscută Roxana Bălăucă, Tipărituri franceze în colecţiile BCU „Lucian Blaga”: secolul al XVIII-lea Maria-Stela Constantinescu-Matiţa, Szabó Károly – bibliotecar, bibliograf şi istoric Roxana Bălăucă, Theodor Aman în Donaţia Sion Margareta Berchez, Îmbogăţirea colecţiilor Bibliotecii Universităţii de Ştiinţe Agricole şi Medicină Veterinară Cluj-Napoca prin schimbul de publicaţii de-a lungul timpului Ioana Rotund, O oază francofonă la Cluj Ilona Okos-Rigó, Biblioteca şi Grădina Botanică Clujeană Gabriela Pop, Institutul de Iudaistică şi Istorie Evreiască „Dr. Moshe Carmilly” şi Biblioteca de Studii Iudaice Mariana Falup, Împrumutul interbibliotecar intern şi internaţional şi livrarea de documente la B.C.U. Cluj-Napoca ORIZONTURI Doru Radosav, Viaţa ca alterego. Petrea Icoanei: travesti şi clandestinitate în mişcarea de rezistenţă anticomunistă Ionuţ Costea, Mitbiografia între propagandă şi memorie Gabriela Morărescu ;Vlad Codrea, Preocupări pentru cunoaşterea şi protecţia naturii în scrierile unui entuziast naturalist al secolului XIX: Basiliu Basiota Alin Mihai Gherman, Vechi lexic bibliotecăresc Raluca Betea, Influenţa artei Renaşterii asupra decoraţiei icoanelor din secolele XVI-XVIII din Transilvania şi Maramureş 5 Monica Mureşan, Căsătoria civilă ca aspect al modernizării societăţii transilvănene la sfârşitul secolului al XIX –lea. – Discurs oficial şi receptare socială reflectate în presa vremii Ancuţa-Lăcrimioara Chiş, Diferenţa şi discriminarea socio-politică a femeii Irina Petraş, Casa, locul vieţii (fragmente) Monica Mureşan Pentru o istorie a morţii în peisajul istoriografic românesc - prezentarea unor contribuţii colective recente: Religiozitate şi atitudini în faţa morţii în spaţiul transilvan din premodernitate până în secolul XX, coord. Mihaela Grancea, 2005 şi Discursuri despre moarte în Transilvania secolelor XVI-XX, coord Mihaela Grancea şi Ana Dumitran, 2006. REFLEXII Olimpia Curta, Reviste electronice. Baze şi perspective de Alice Keller – Recenzie Adrian Grănescu, Arhitectura Clinicilor Universitare din Cluj 1886-1903 Dorina Buia, Itinerar de suflet la Tăul Muced Raluca Soare, De la teoriile ataşamentului la tehnicile de intervenţie în psihoterapie. (Školka Enikő – Teorii explicative, Modele şi Tehnici de intervenţie în psihologie clinică şi psihoterapie) Sidonia Nedeianu Grama, Mitbiografia politică în istoria orală Raluca Soare, Opera bibliothecariorum 1990-2007 – Recenzie Ionuţ Costea, Kovács Mária, A kolozsvári „Lucian Blaga” Központi Egyetemi Könyvtár 19. századi magyar nyelvű kéziratainak katalógusa. Első kötet: történelmi és földrajzi kéziratok/ Catalogul manuscriselor maghiare din secolul al 19-lea din colecţiile Bibliotecii Centrale Universitare „Lucian Blaga” Volumul I: Manuscrise de istorie şi geografie, Editura Argonaut, Cluj-Napoca, 2007, 218 p. – Recenzie 6 Ana Maria Căpâlneanu, Lola Maria Petrescu – Biblioteca şi provocările secolului XXI, Cluj-Napoca: Risoprint, 2007 István Király V, Bibliografia ca instrument al clarificării de sine Kinga Tamás, Viorica Sâncrăian - un coleg şi un bibliotecar de excepţie În colecţia BIBLIOTHECA BIBLIOLOGICA au apărut Revista PHILOBIBLON – Volumele apărute. (shrink)

Autor analizira stavove intelektualaca s podrucja bivse Jugoslavije, okupljenih oko casopisa Praxis, prema nacionalizmu, kao i kritike koje su im upucivali nacionalisti, pre svega iz Hrvatske i Srbije. Analiza obuhvata period od pojave Praxisa do prve decenije dvadeset prvog veka.

The immediacy of daily encounters with gender roles, as well as the specific features of authoritarian mediation in their social shaping, make an analysis of gendered social interaction indispensable. In this paper the analysis is centered on the concept of social character, with special emphasis on authoritarianism as a continuous determinant of the transformation of natural sex into social construct of gender. It is precisely the authoritarian personality type that is the basis for alienated gender, dominated by sexism, a?natural? belonging (...) to the private or the public sphere of social life, suppression of individual human capacities, and reduction of choice. After a review of the theoretical conceptions of social character and authoritarianism, a historical-comparative analysis of authoritarianism is offered, where the latter is seen as an element of the social character within the perspective of the typology traditional - modern - postmodern society. It is argued in conclusion that, in spite of certain emancipatory achievements, men and women still tend to escape into the security of authoritarian alienation. Feminist theory remains a basic source for reflecting on these processes; therefore the author pleads for a wider acceptance of feminist insights as contributions to establishing a postmodern, interpretive?sociology in a new key?. Analiza drustvene interakcije medju polovima nametnuta je neposrednoscu svakodnevnog susretanja sa polnim ulogama, kao i specificnostima autoritarnog posredovanja u drustvenom uoblicavanju tih uloga. U ovom radu, analiza je organizovana oko pojma drustvenog karaktera, pri cemu se poseban naglasak stavlja na autoritarnost kao kontinuiranu determinantu preobrazaja prirodnog pola u drustveno konstruisanu kategoriju roda. Upravo je autoritarni tip licnosti podloga za otudjenu polnost, u kojoj dominiraju seksizam,?prirodno? pripadanje privatnoj ili javnoj sferi drustvenog zivota, suzbijanje individualnih ljudskih potencijala i suzavanje mogucnosti izbora. Posle pregleda teorijskih koncepcija drustvenog karaktera i pojma autoritarnosti, nudi se istorijsko-uporedna analiza prisustva autoritarnosti kao elementa drustvenog karaktera iz perspektive tipologije tradicionalno - moderno - postmoderno drustvo. Zakljucuje se da, i pored izvesnog ostvarenog emancipacijskog hoda, muskarci i zene jos uvek teze bekstvu u sigurnost autoritarne otudjenosti. Feministicka teorija ostaje nezaobilazna osnova za promisljanje ovih procesa, te se pledira za sire usvajanje feministickih uvida kao doprinosa oblikovanju jedne postmoderne, razumevajuce?sociologije u novome kljucu?. (shrink)

In this paper the author is attempting to establish the relationship - or the lack of it - of the Critical Theory to the "Jewish question" and justification of perceiving signs of Jewish religious heritage in the thought of the representatives of this movement. The holocaust marked out by the name of "Auschwitz", is here tested as a point where the nature of this relationship has been decided. In this encounter with the cardinal challenge for the contemporary social theory, the (...) particularity of the Frankfurt School reaction is here revealed through Adorno installing Auschwitz as unexpected but lawful emblem of the ending of the course that modern history has assumed. The critique of this "fascination" with Auschwitz, as well as certain theoretical pacification and measured positioning of the holocaust into discontinued plane of "unfinished" and continuation and closure of the valued project, are given through communicative-theoretical pre-orientation of J?rgen Habermas?s Critical Theory and of his followers. Finally, through the work of Detlev Claussen, it is suggested that in the youngest generation of Adorno?s students there are signs of revision to once already revised Critical Theory and a kind of defractured and differentiated return to the initial understanding of the decisiveness of the holocaust experience. This shift in the attitude of the Critical Theory thinkers to the provocation of holocaust is not, however, particularly reflected towards the status of Jews and their tradition, but more to the age old questioning and explanatory patterns for which they served as a "model". The question of validity of the enlightenment project, the nature of occidental rationalism, existence of historical theology and understanding of the identity and emancipation - describe the circle of problems around which the disagreement is concentrated in the social critical theory. U ovoj studiji autor nastoji da ustanovi odnos - ili manjak odnosa - Kriticke teorije drustva prema "jevrejskom pitanju", te opravdanost uvidjanja eventualnih tragova jevrejskog religijskog nasledja u misljenju njenih predstavnika. Pritom se holokaust, amblematicki naznacen u imenu "Ausvic" iskusava kao tacka na kojoj se odlucivalo o karakteru tog odnosa. U tom susretu sa kardinalnim izazovom za savremenu drustvenu teoriju, posebnost reakcije Frankfurtske skole izlaze se preko Adornovog instaliranja Ausvica u neoCekivano ali zakonito znamenje kraja onog toka koji je moderna istorija poprimila. Kritike ove "opcinjenosti" Ausvicom, kao i izvesna teorijska pacifikacija i odmereno smestanje holokausta u diskontinuiranu ravan jednog "nedovrsenog" i nastavljanja i dovrsenja vrednog projekta, date su kroz komunikativno teorijsku preorijentaciju Kriticke teorije Jirgena Habermasa i nastavljaca. Najzad se preko dela Detlefa Klausena sugerise da u najmladjoj generaciji Adornovih ucenika postoje signali revizije jednom vec revidirane Kriticke teorije i jednog prelomljenog i diferenciranog povratka izvornim uvidima u odlucnost iskustva holokausta. Ova mena u stavovima Kritickih teoreticara drustva prema provokaciji holokausta se, medjutim, ne ogledu u nekakvoj partikularnoj usmerenosti na status Jevreja i njihove tradicije, vec radije u onim vec dugovekim nedoumenjima i eksplanatornim matricama za koja su posluzili kao "model". Pitanja validnosti projekta prosvetiteljstva prirode okcidentalne racionalnosti, postojanja istorijske teleologije i razumevanja koncepcija identiteta i emancipacije - opisuju onaj problemski krug oko kojega se, i kada je o holokaustu rec, koncentrisu nesaglasja Kriticke teorije drustva. (shrink)

U prvom delu ovog clanka je rec o pretpostavkama, strukturi i dometima onog misljenja coveka koje je vrlo ambiciozno preduzela "filozofska antropologija" s pocetka dvadesetog veka. Potom se izlazu razlicite varijante filozofske kritike, kao i antropoloske samokritike statusa i ogranicenja ove "discipline". Najzad, u zavrsnom delu rada se signaliziraju glavni orijentiri recentnih kontroverzi oko mogucnosti i karaktera radikalnog odbacivanja i/ili svojevrsne reafirmacije filozofeme "covek".

Sedamdesetih godina dvadesetog veka Zil Delez, zajedno s Feliksom Gatarijem i Kler Parne, razvija koncepte uredjenja i dijagrama: barem do Hiljadu ravni uredjenje i dijagram - prekrsteni potom u stvarnu i apstraktnu masinu - sacinjavali su istureni teorijski temelj celokupnog Delezovog dela. Ideja dijagrama mnogo duguje Fukou iz doba Nadziranja i kaznjavanja, s kojim Delez u tim godinama, vodi neprekidni teorijski dijalog. Ona za njega predstavlja veliki ulog jer je trebalo misliti mutacije istorijskih struktura izvan vladajucih sema strukturalizma i marksizma. (...) Delez se, kao mislilac buduceg suprotstavlja Fukou, istoricaru-genealogicaru promena: u sredistu te rasprave oko dijagrama pojavljuju se dve razlicite koncepcije mutacije koje Delez nastoji da pomiri u svojoj knjizi o Fukou. (shrink)

Iz samog pojma filozofije - koja kao "mudroljublje" označuje nikada do kraja ozbiljenu težnju za dohvaćanjem istine, a ne modrost i istinu samu - proizlazi njezino nužno prihvaćanje kulturnog, teorijskog i svjetonazornog pluralizma, kako bi se filozofskim dijalogom međusobno različitih orijentacija pristupilo nikad do kraja završenom konvergentnom traganju za istinom. No, suprotno etimologijskom značenju njezina pojma, teško bi se moglo kazati da povijest filozofije obilježuje tako značajnu dijalošku spremnost i toleranciju spram različitih misaonih orijentacija. Dapače, u određenom smislu, sama povijest (...) filozofije ne predstavlja ništa drugo do sukcesivno negiranje i polemičko pobijanje prethodno uspostavljenih filozofskih pozicija.U suvremenim uvjetima globalizacije, kada svijet postaje globalno selo, na čijoj se agori susreću ne samo zastupnici različitih misaonih i svjetonazornih orijentacija nego u prvom redu pronositelji različitih kulturnih i civilizacijskih tradicija i načina mišljenja, kulturni pluralizam iskazuje se kao conditio sine qua non ravnopravnog dijaloga i međusobnog uvažavanja sviju onih koji čine jedinstvenu globalnu zajednicu. No, kako se u ovom prilogu nastoji pokazati, pri pokušaju uspostave konsenzusa oko zajedničkih, to jest univerzalnih vrijednosti, često dolazi do nepremostivih poteškoća koje se mogu prevladati samo i isključivo trajnim priznavanjem kulturnih, svjetonazornih, filozofijskih, epistemologijskih različitosti, bez pretenzija na dohvaćanje i posjedovanje jedne i jedinstvene univerzalne apsolutne istine.From the very notion of philosophy – that, as a ‘love for wisdom’ stands for never fulfilled tendencyto reach the truth, and not the wisdom or truth themselves – emerges its necessary acceptance ofcultural, theoretical and world-view pluralism, so that the philosophical dialogue between differentorientations could approach never ended convergent search for the truth. Despite its etymologicalmeaning, it would be hard to say that the history of philosophy represents such a dialogical readinessand tolerance towards different orientations of thoughts. Quite the contrary, in a particularsense, the very history of philosophy represent successive negation and polemical refutation of thepreviously established philosophical positions. In actual conditions of the globalization, when theworld becomes a global village, at whose agora meet not only advocates of the different reflectiveand world-view orientations but, in the first place, holders of different cultural and civilization traditionsand ways of thinking – cultural pluralism functions as conditio sine qua non of the equaldialogue and mutual respect of all the members of the global community. This paper tries to showthat in an attempt to establish the consensus on common, i.e. universal values, we often come toinsuperable difficulties that can be overcome only by continuous recognition of cultural, worldview,philosophical, epistemological differences and without pretensions on reaching and possessionof the one and only universal absolute truth. (shrink)